Alkoholizm jest powszechnie znaną chorobą w społeczeństwie, która co roku dotyka wielu osób na całym świecie. Nie zdajemy jednak sobie sprawy, że każdy alkoholik różni się od siebie w mniejszym lub większym stopniu. Mowa tutaj szczególnie o różnicach w objawach i przebiegu choroby. W związku z tym na przestrzeni lat, dzięki licznym badaniom, specjaliści stworzyli różne typologie alkoholizmu. Ich znajomość i zrozumienie są kluczowe podczas wsparcia osoby uzależnionej oraz wyboru dla niej odpowiedniego programu leczenia. Trafne rozpoznanie typu alkoholizmu pozwala na dobranie właściwej formy terapii indywidualnej, czy też grupowej. Pomoc w postawieniu diagnozy, oferowana jest w profesjonalnych placówkach, takich jak nasz ośrodek leczenia alkoholizmu Nowy Dzień.

Typy alkoholizmu

Typologia alkoholizmu wg J.Hausera

Jednym z twórców własnej typologii alkoholizmu jest J.Hauser, który w latach 90 XX wieku stworzył ją w oparciu o pięć czynników klinicznych: wieku wystąpienia uzależnienia, rodzinnej historii alkoholizmu, częstości występowania chorób psychicznych i somatycznych, nasilenia problemów związanych z alkoholem. Dzięki nim udało mu się wyróżnić trzy typy choroby:

• Typ 1 – uzależnienie rozpoczyna się w późnym okresie życia chorego, przy czym w jego rodzinie nie występowały wcześniej takie zaburzenia. Przeważnie choroba przybiera łagodny charakter i nie skutkuje somatycznymi i psychicznymi dolegliwościami u pacjenta.
• Typ 2 – początek choroby przypada na wczesny okres życia i jest ona znacznie poważniejsza od typu 1. Samo uzależnienie ma dość silny charakter i wynika z występowania alkoholizmu w rodzine chorego.
• Typ 3 – uzależnienie zaczyna się w okresie wczesnej młodości. Nie jest ono wynikiem dziedziczenia, a objawy psychiczne oraz fizyczne choroby są mocno nasilone.

Rodzaje alkoholizmu wg T.F.Babora

Klasyfikacja wg T.F.Babora powstała na podstawie badań, które pozwoliły mu na wyróżnienie dwóch głównych grup alkoholików, które różnią się od siebie tempem rozwoju uzależnienia, czasem jego rozpoczęcia oraz stopniem nasilenia objawów towarzyszących. Wyróżnił on następujące rodzaje alkoholizmu: 

1. Typ A – charakteryzuje się zapoczątkowaniem uzależnienia w późniejszym wieku. Ilość czynników ryzyka w dzieciństwie jest niewielka (np. zaburzeń zachowania), a sam rozwój problemów alkoholowych jest wolniejszy. Nie występują zbyt poważne problemy psychiczne, czy te w strefie społecznej. 
2. Typ B – początek choroby przypada na wczesne lata życia chorego, a zwiększona liczba czynników ryzyka w dzieciństwie wpływa na rozwój uzależnienia. Alkoholizm jest bardziej nasilony niż w typie A, a problemem towarzyszącym często jest spożywanie substancji psychoaktywnych. Do jego charakterystycznych cech zalicza się zaburzenia psychiczne oraz nawroty choroby.

Klasyfikacja wg Cloningera

Typologia wg Cloningera miała znaczący wpływ na zrozumienie zależności między alkoholizmem rodziców i dzieci. Jego badania nad ciągłością pokoleniową uzależnień pokazały, że większą tendencję do późniejszego uzależnienia wykazywały kobiety, przebywające długo w rodzinie z pijąca matką, a z kolei wśród mężczyzn występowało przeniesienie choroby z ojca na syna. Pozwoliło mu to na stworzenie dwóch typów alkoholizmu:

• Typ I –  początek choroby przypada na 25 rok życia lub jeszcze późniejszy okres i głównie dotyka kobiet, które przeważnie unikają ryzyka oraz potrzebują dużej aprobaty społecznej. Uzależnienie jest uwarunkowane środowiskowo i charakteryzuje się epizodami picia z wyraźnie wyodrębnionymi okresami abstynencji.  Alkohol służy takim osobom do radzenia sobie z różnymi problemami.
• Typ II – przeważnie dotyka mężczyzn w dość młodym wieku (przed 25 rokiem życia). Choroba ma podłoże genetyczne (dziedziczność ze strony ojca) i wyróżnia się przewlekłym spożywaniem dużych ilości alkoholu, z krótkimi przerwami. U takich osób dominują cechy antyspołeczne,a powikłania alkoholizmu pojawiają się dość późno. 

Typy alkoholizmu wg O.M. Lescha

Niezwykle rozbudowaną klasyfikację alkoholizmu stworzył O.M.Lesch, który oparł ją o wyniki badań, które uwzględniały przebieg uzależnienia od alkoholu. Zauważył, że występują liczne powiązania kliniczne, fizjologiczne oraz behawioralne i na ich podstawie wyodrębnił cztery typu alkoholizmu: 

• Typ I  (model pierwotny) – dotyczy osób, które sięgają po alkohol w celu zapobiegania lub leczenia objawów abstynencyjnych.  W tym typie osoby chore przechodzą przez różne fazy, rozwijając swoje uzależnienie – zaczynają od ryzykownego picia, przechodząc do picia szkodliwego i kończąc na pełnoobjawowym alkoholizmie. W trakcie abstynencji często pojawiają się u pacjenta drgawki, nasilony głód alkoholowy czy skoki ciśnienia tętniczego. 
• Typ II (model lękowy) – alkohol służy osobom uzależnionym jako środek uspokajający i przeciwlękowy. Posiadają one niską samoocenę, a pod wpływem danej substancji stają się agresywne, ofensywne i skłonne do autoagresji. 
• Typ III (model depresyjny) – częściej dotyka kobiet, którym alkohol służy do radzenia sobie z depresją, a w tym poprawy nastroju i regulacji snu. Występować mogą u nich zachowania autodestrukcyjne i niestabilność emocjonalna, które zwiększają ryzyko samobójstwa.  
• Typ IV (model pierwotnie organiczny) – dotyka głównie mężczyzn, którzy doświadczyli uszkodzeń okołoporodowych lub posiadają chorobę OUN, urazy głowy, zaburzenia funkcji poznawczych czy padaczkę. Osoby zaliczające się do tego typu łatwo ulegają presji otoczenia, a ze względu na uszkodzenie układu nerwowego są podatne na wystąpienie napadów drgawkowych. 

Opisane wyżej typologie alkoholizmu wskazują na wielowymiarowość i różnorodność przyczyn czy przebiegu tego uzależnienia. Pomagają w lepszym zrozumieniu tej choroby, a przede wszystkim pokazują, że każda osoba uzależniona ma inna historię. Alkoholizm to poważna choroba, którą należy odpowiednio leczyć, dlatego w naszym ośrodku Nowy Dzień zapewniamy wsparcie i pomoc osobom dotkniętym tym problemem, poprzez opiekę doświadczonych specjalistów i indywidualny dobór terapii.