Alkoholizm to choroba

Badania Światowej Organizacji Zdrowia pokazują, że powodem jednego na dwadzieścia zgonów na świecie jest alkoholizm. 2,3 miliarda osób na całym świecie, mniej lub bardziej regularnie, spożywa alkohol. Na pierwszym miejscu wśród krajów o największym spożyciu znalazła się Litwa. Kolejno na drugim i trzecim miejscu Białoruś i Mołdawia. Polska znalazła się na 12. miejscu (12,5 litra spirytusu na obywatela powyżej 15. roku życia). To nadal niebezpiecznie wysoki wynik. Alkohol jest w Polsce traktowany pobłażliwie. Jest też ogólnodostępny – kupić można go w niemal każdym sklepie o każdej porze. Walka z nadmiernym spożyciem alkoholu w Polsce jest trudnym wyzwaniem ze względu na to, jak często alkohol staje się jednym z podstawowych czynników budujących kulturową tradycję. Wesela, chrzciny, osiemnastki, zakup samochodu, zakup mieszkania, remont mieszkania, majówkowy grill… Okazji do „oblewania” jest całe mnóstwo. Przeświadczenie o tym, że alkohol to nic groźnego, a wręcz traktowanie go jako spoiwo społecznych więzi to czynnik, przez który ułatwia uzależnienie.

Diagnozowanie alkoholizmu

Człowiek staje się uzależniony wtedy, gdy używka lub praktyka jest niezbędna do uzyskania dobrego samopoczucia czy motywacji. Spożycie alkoholu w Polsce sukcesywnie rośnie z roku na rok od lat 90. Nadużywanie alkoholu może doprowadzić do chorób urazów, chorób przewodu pokarmowego, chorób sercowo-naczyniowych, chorób zakaźnych i nowotworów, a także przemocy i samobójstw. Co gorsza, alkohol wbrew pozorom jest bardziej szkodliwy dla organizmu, niż wiele narkotyków, od których z kolei łatwiej się uzależnić. Zastanawiająca jest jednak jego dostępność, w porównaniu z innymi używkami, które są karnie zabronione lub opatrzone ostrzeżeniem (papierosy). Jak poznać uzależnienie od alkoholu? Obejmuje ono regularne spożycie przez conajmniej miesiąc, uszczerbek na życiu społecznym lub zawodowym wynikający z picia, zwiększenie tolerancji na działanie alkoholu i objawy abstynencyjne, jak drgawki, nudności, wzrost ciśnienia, bóle głowy czy zaburzenia snu.

Klasyfikacja alkoholików wg E.M. Jellinka

Elvin Morton Jellinek to pracujący w pierwszej połowie XX wieku amerykański fizjolog. Szczególnie znany ze stworzenia typologii alkoholizmu. Pięć rodzajów nazwał kolejno literami greckiego alfabetu.

UZALEŻNIENIE TYPU ALFA:
oparte tylko na czynnikach psychologicznych;
pojawia się u osób, które nie radzą sobie z presją i stresem;
alkohol jest używany, by zniwelować negatywne emocje lub dodać odwagi;
spożycie w tym typie pojawia się często w najmniej odpowiednich momentach, co może szybko doprowadzić do kryzysu (np. utraty pracy);
typ ten nie odznacza się jednak silnym rozwojem uzależnienia; nieczęsto pojawia się też zespół abstynencyjny
najmniej szkodliwy typ, który może utrzymywać się bez zmian lub przekształcić w typ Gamma.

UZALEŻNIENIE TYPU BETA:
znaczenie mają tutaj czynniki społeczne;
na wysokie spożycie wpływ mają tradycje i obyczaje usankcjonowane kulturowo w danej społeczności;
podobnie jak w typie Alfa występuje możliwość rozwoju uzależnienia i utraty kontroli, ale rzadko do niej dochodzi;
nadmierne spożycie może jednak skutkować uszkodzeniami układu pokarmowego lub marskością wątroby.

UZALEŻNIENIE TYPU GAMMA:
najbardziej typowa forma alkoholizmu;
utrzymuje się długo i ma tendencję rozwojową;
zwykle zaczyna się od uzależnienia psychologicznego (typ Alfa) i rozwija się w uzależnienie fizjologiczne;
uzależniony stopniowo traci kontrolę nad ilością wypijanego alkoholu;
charakterystyczne jest zwiększanie się tolerancji na alkohol;
tzw. faza środkowa to osiągnięcie na tyle wysokiej tolerancji organizmu na alkohol, że po odstawieniu mogą wystąpić drgawki;
objawy abstynencyjne nabierają na sile, a tolerancja spada nagle poniżej początkowego poziomu – już niewielkie ilości mogą spowodować zatrucie.

UZALEŻNIENIE TYPU DELTA:
alkoholik w fazie delta kontroluje ilość wypijanego alkoholu, ale nie może powstrzymać się od picia;
objawy abstynencyjne w typie Delta są pewnikiem przy odstawieniu alkoholu, w odróżnieniu od typu Gamma;
typ ten występuje najczęściej u osób, które regularnie przez długi czas spożywają duże ilości alkoholi niskoprocentowych, które przez lata utrzymują stały poziom alkoholu we krwi;
szkody zdrowotne, psychiczne i społeczne następują w wolnym tempie, stopniowo.

UZALEŻNIENIE TYPU EPSILON:
polega na okresowym upijaniu się osoby, która umie powstrzymać się od spożycia przez długi czas;
wzmożone spożycie następuje w pewnym momencie i jest bardzo intensywne, aż do osiągnięcia stanu oszołomienia.

Podsumowanie

Choć pierwsze dwa typy (Alfa i Beta) często nie są uznawane za groźne uzależnienie, mogą rozwinąć się w chorobę alkoholową. Po zauważeniu wymienionych objawów czy procesów u siebie lub bliskich konieczne może okazać się rozpoczęcie leczenia. Na początkowych etapach istotne będzie wsparcie, okazanie zrozumienia i szczera rozmowa. Nasilenie się objawów to prawdopodobnie konieczność leczenia klinicznego, a przede wszystkim rozpoczęcia terapii. Pamiętajmy, że uzależnienie to przede wszystkim schorzenie psychologiczne. Wyleczenie go wymaga pomocy terapeuty i skorzystania z usług profesjonalnego ośrodka odwykowego.