„Tato, jeszcze chwilę! Mamo, teraz nie mogę!”. Niejeden rodzic usłyszał to zdanie dobiegające z pokoju dziecka. Często towarzyszy mu poświata bijąca z komputerowego ekranu. Kiedy należy zacząć się martwić tym, ile czasu spędza przed komputerem nasza pociecha?
Uzależnienie do komputera, wg badań Kimberly Young, pojawia się, gdy osoba, której dotyczy spędza przed ekranem ok. 35 godzin tygodniowo. Oczywiście nie wliczając w to godzin pracy, w przypadku dorosłych, a w przypadku dzieci czasu spędzonego na nauce. Uzależnienie często okazuje się nie tyle zależnością od komputera, co od Internetu lub konkretnego programu (gry komputerowej). Badania pokazują, że w grupie podatnej na uzależnienie od Internetu, następuje ono bardzo szybko – 25% badanych uzależnia się już w ciągu pierwszych sześć miesięcy korzystania z Internetu. Spośród wszystkich użytkowników Internetu, 6% jest uzależnionych. Natomiast aż 30% traktuje korzystanie z sieci jako sposób na ucieczkę od problemów. W Polsce wg wyników badań z 2016 r. już 21% dzieci i młodzieży wykazywało umiarkowaną lub niską skłonność do uzależnienia się od Internetu.
Kimberly Young wyróżniła pięć typów uzależnień od Internetu. Większość z nich można odnieść do dzieci lub młodzieży. Young wymienia:
- uzależnienie od komputera (np. od gier),
- uzależnienie od sieci internetowej (np. od zakupów online, gier typu multiplayer, w których pojawia się przeciwnik, przeglądania Internetu),
- socjomanię internetową (nadmierne korzystanie z portali społecznościowych, zastąpienie relacji na żywo relacjami elektronicznymi),
- erotomanię internetową (uzależnienie do dostępnej w Internecie pornografii),
- przeciążenie informacyjne (odczuwanie konieczności zdobywania nowych informacji, można połączyć je ze współczesnym schorzeniem nazywanym „FOMO” (Fear-Of-Missing-Out), które związane jest z nadmiarem informacji zasypującym użytkowników sieci).
Czym objawia się uzależnienie od Internetu? Jak je rozpoznać? Uzależniony lub uzależniona często mówi o Internecie i komputerze pomijając inne obszary życia. Spędzanie czasu w Internecie jest dla uzależnionego najlepszym sposobem spędzania wolnego czasu. Próby ograniczenia korzystania z komputera i Internetu często kończą się dyskomfortem, wzrostem stresu, zdenerwowaniem, a nawet przemocą. Zainteresowanie może dość szybko przerodzić się w uzależnienie, jeśli zacznie się traktować Internet jako rozwiązanie problemów towarzyszących codzienności.
Jeśli rozpoznajemy silne objawy u swojego dziecka, należy zacząć od kilku spokojnych i przemyślanych rozmów. Ważne jest nie wmawiać nic dziecku, a postarać się poprowadzić rozmowę w ten sposób, żeby samo doszło do wniosku, że spędza przed komputerem za dużo czasu. Kolejnym etapem jest pomoc specjalisty. Pamiętajmy, że nie każdy psycholog jest wykwalifikowanym specjalistą do uzależnień. Psychiatra jest natomiast kolejnym etapem, kiedy terapia uzależnień nie przynosi zamierzonych efektów. Najlepszym wyjściem będzie skorzystanie z ośrodka zajmującego się uzależnieniami. Po udanej terapii należy trzymać się zasad profilaktyki. Trudno jest całkowicie wyłączyć komputer ze swojego życia, lecz można skrupulatnie planować ilość godzin spędzanych przed komputerem, korzystać z komputera wspólnie lub pod nadzorem, zmieniać pory użytkowania, robić sobie przerwy i dni wolne.
Bardzo istotnym jest, by pamiętać o tym, że częste korzystanie z komputera czy Internetu nie musi od razu oznaczać uzależnienia. Nie należy wpadać w panikę ani w pierwszej kolejności narzucać dziecku surowych godzin użytkowania komputera. Bardzo ważna będzie szczera rozmowa, w której istotne będą nie tylko obawy i argumenty rodzica, ale przede wszystkim zadawanie wielu pytań i uważne słuchanie dziecka. Należy wykazywać zainteresowanie tym, co mają do powiedzenia dzieci. Pamiętajmy, że uzależnienia nie biorą się z próżni, ale są sposobem na radzenie sobie z problemami. Może źródłem przesiadywania przed komputerem są problemy w domu, szkole czy grupie rówieśniczej? Jeśli tak to należy zacząć od próby rozwiązania tychże problemów zanim skupimy się na uzależnieniu. Szczera rozmowa i uważna obserwacja może pozwolić uniknąć problemu uzależnienia.
