Każdy z nas spotkał się z pojęciem alkoholizmu czy uzależnienia od narkotyków, chociażby poprzez rządowe akcje profilaktyczne. W ten sposób łatwo zapomnieć, że uzależnienia to o wiele szerszy temat. W rzeczywistości, uzależnić można się od wszystkiego. Jak to możliwe? Żeby odpowiedzieć sobie na to pytanie, musimy odpowiedzieć również na inne, mianowicie: czym jest uzależnienie?

Uzależnienie to sposób na regulowanie swoich stanów emocjonalnych za pomocą jakiejś czynności, do której wykonania czujemy silny przymus. Czy będzie to picie alkoholu “na poprawę humoru”, czy zapalenie papierosa, bo jesteśmy zdenerwowani, czy nawet kupienie sobie czegoś fajnego.

Zakupoholizm nazywany jest chorobą cywilizacyjną XXI wieku. Z uwagi na coraz bardziej rozwinięte techniki sprzedażowe i marketingowe manipulacje mające nas nakłonić do wydawania pieniędzy, coraz łatwiej nam wpaść w pułapkę kupowania niepotrzebnych rzeczy, by poczuć się tak, jak to nam obiecują reklamy. Możemy pomyśleć: “Przecież każdy musi kupować! Nie da się po prostu nie kupować nic i żyć bez jedzenia, ubrań i mieszkania!”. I jest to, oczywiście, prawda, nie każdy zakup jest sygnałem problemu. Jakie są więc objawy zakupoholizmu?

Zakupoholizm objawia się nie samym faktem robienia zakupów, ale natrętnym przymusem kupowania produktów czy usług. To wywołuje uczucie zadowolenia czy szczęścia, a nawet euforii. Jednak, jak w przypadku wszystkich używek, uczucia tym wywołane nie trwają długo. Po chwilowym uniesieniu pojawiają się emocje takie, jak: wstyd, złość, wyrzuty sumienia. Ta huśtawka nastrojów może być silnie uzależniająca. Osoba uzależniona od zakupów, po kupnie kolejnego, niepotrzebnego produktu, przez chwilę będzie czuć szczęście, szybko jednak zastąpione przez frustrację i napięcie, którego rozładowaniem jest kolejny zakup. W ten sposób zakupoholik wpada w błędne koło, z którego bardzo trudno wyjść. Możliwe jest uzyskanie stanu podwyższonej tolerancji na bodziec, przez co uzależniony będzie spędzać więcej czasu na robieniu zakupów i kupować więcej. Możliwe jest także, że na korzyść kupowania będzie zaniedbywać inne sprawy i zadania. Będzie również przeżywać typowe objawy odstawienne, w przypadku ograniczenia jego możliwości robienia zakupów, takie jak: irytacja, złość, objawy depresji.

Być może wydaje się, że zakupoholizm nie ma żadnych poważnych konsekwencji, ale nie jest to prawda. Jakie są skutki zakupoholizmu? Między innymi depresja, okłamywanie bliskich osób, rosnące zadłużenie, zarówno wobec rodziny jak i banku, którego, przez kolejne zakupy, nie sposób spłacić. Podobnie jak w przypadku uzależnienia od hazardu, zakupoholizm może nawet zniszczyć małżeństwo.

Jakie są przyczyny zakupoholizmu? Dlaczego niektórzy wybierają właśnie ten sposób na kontrolowanie, bądź ucieczkę od emocji? Zakupoholizm nie ma jednego źródła. Podobnie, jak każdy uzależniony od alkoholu wpadł w nałóg z trochę innych powodów. Na uzależnienie składa się wiele czynników: społecznych, psychicznych, biologicznych. Jedną z możliwych przyczyn jest zaburzenie pracy tzw. “układu nagrody”, ale wymienia się również takie źródła choroby jak skłonność do zachowań impulsywnych, historia uzależnień w rodzinie oraz nieprawidłowe strategie radzenia sobie ze stresem. Niezależnie od powodu, z jakiego zakupoholik wpadł w szpony nałogu, wyjście z niego bez specjalistycznej pomocy może okazać się niemożliwe.

Zakupoholizm jest zaliczany do uzależnień behawioralnych, czyli tych, które nie tworzą w chorym przymusu fizycznego, a jedynie psychiczny. Nie oznacza to jednak, że leczenie zakupoholizmu i wyjście z nałogu jest łatwe. Terapia uzależnionego od zakupów zakłada intensywną psychoterapię w ośrodku leczenia uzależnień, podczas której nabędzie on umiejętności zdrowego przeżywania negatywnych emocji, oraz poszukiwania nowych źródeł zadowolenia, które nie będą tak destruktywne.

Jeżeli czujesz, że tracisz kontrolę nad tym ile, oraz co kupujesz, bądź też rozpoznajesz objawy zakupoholizmu w kimś Ci bliskim, sięgnij po odpowiednią pomoc. Wyjście z nałogu jest trudne, lecz nie niemożliwe, a włożona w to praca zapewnia wyjątkowe poczucie wolności.

Przeczytaj także: